مبانی سکولاریسم – بخش نخست :
جمعه، شهریور ۱۶، ۱۳۸۶
در این نوشتار به مبانی سکولاریسم و چگونگی آن در جامعه میپردازم و سپس نقدهایی که اسلامگرایان و به گونه ای کلی دینمداران مطرح می کنند را بیان خواهم نمود.
در جامعه امروز ایران ، طبقه حاکم همیشه برای اصطلاحات بدلهایی را بوجود می آورد تا افراد نا آگاه را در مضیقه بگذارد و تا به آنچه ندارند راضی بکند به عنوان نمونه زمانیکه شما سخن از حقوق بشر به میان می آورید ، میگویند ما حقوق بشر اسلامی داریم ! و یا هنگامیکه دم از جمهوری میزنید ، بیان میدارند: «همینکه هست جمهوری است اما از نوع اسلامیش!» و به طور کلی برای هر ضد خود "پادی" علم میکنند اما تنها چیزی که آقایان در جلوی آن تاب مقاومت ندارند سکولاریسم یا لائیسیته است که نمیتوانندت برای آن ضدی پیدا کنند و یا اصولا این راهکار اسلامیزه نمی شود که بخواهند اندک تلاشی در راه نابودی آن بکنند . ناگزیر به روش تغییر مفهوم جلو می آیند و از سکولاریزم تعبیر به «دشمنی با خدا می کنند.» از اینرو بر آنم تا با بیان درست و راستین سکولاریسم روشن سازم سکولاریسم بهترین سلاحی است که میتوان بوسیله آن رژیم های دینی – دیکتاتوری را از پای در آورد . نخست به تعریف سکولاریسم خواهم پرداخت و سپس نقدهای متاسفانه بی پایه و اساس استاد مطهری را بیان خواهم داشت تا ببینید دکان داران دین و ریا چگونه در مقابل سکولاریسم به تکاپو می افتند.
بد نیست تعریفی کوتاه از لائیسیته داشته باشم بیشتر مردم این دو را باهم اشتباه می گیرند و یا لائیسیته را دشمنی با خدا می پندارند در حالیکه لائیسیته در چم (معنی) ؛ در زبان فرانسه، ترکی و ایتالیایی همان معنای متداول سکولاریسم به معنای دخالت نکردن دو نهاد دین و دولت در امور یکدیگر را دارا است. لائیسیته تنها به همین معنی به کار می‌رود اما سکولاریسم جدا از این معنی به طور خلاصه به مفهوم فروکاسته شدن ایمان دینی در مواجهه با زندگی روزمره و درک زمینی و این جهانی از مفوم دین است.
سکولاریسم : سكولاريسم (Saecularism) در اصطلاح، در معانى مختلف مانند: «جدا انگارى دين و دنيا»، «غير مقدس و غير روحانى»، «عقلانيت» و «علم گرايى» به كار مىرود. واژه لاتينى آن، سكولوم (Saeculum)، به معناى قرن و سده مىباشد. سكولوم در زبان كلاسيك مسيحيت، نقطه مقابل ابديت و جاودانگى الوهيت؛ يعنى زمان حاضر است و در اصطلاح به معناى هر چيزى است كه به اين جهان تعلق دارد و به همان مقدار، از خداوند و الوهيت دور است. واژه ژرمنى آن (Weltich) به معناى «اين جهانى» است كه به دنياى كنونى و مسائل آن نظر دارد.
این باور چگونه شکل گرفت : همانگونه که گفته شد ،از آن جا که اصطلاح سکولاریسم در موارد مختلفی استفاده می‌شود معنی دقیق آن بر اساس نوع کاربرد، متفاوت است. هالیئوک در سال ۱۸۹۶ در کتاب خود به نام «سکولاریسم انگلیسی»، سکولاریسم را به این گونه تعریف می‌کند: «سکولاریسم شیوه و قانون زیستن است که بر اساس انسان خالص بنا نهاده شده‌است و به صورت کلی برای کسانی است که باورهای مذهبی و یا خرافی را ناکافی یا غیرقابل اطمینان و یا غیرقابل باور یافته‌اند. اصول سه گانه آن عبارت است از 1- بهبود وضعیت زندگی با توجه به مفاهیم مادی زندگی 2 - دانش تنها مشیت در دسترس انسان است 3 - کار نیک کردن نیک است. حقیقت این زندگی نیکو است و در جستجوی خوبی بودن فضیلت است.» در تعریف دینی ،فلسفه ی سکولاریسم بر این پایه بنا شده‌است که زندگی با در نظر گرفتن ارزشها پسندیده‌است و دنیا را با استفاده از دلیل و منطق بدون استفاده از تعاریفی مانند خدا یا خدایان و یا هر نیروی ماورای طبیعی دیگری بهتر میتوان توضیح داد. سکولاریسم بدین مفهوم یکی از دستاوردهای جورج یاکوب هالیئوک است و یکی از پایه‌های اساسی سکولاریسم انسانی مدرن است. درست در زمان قدرت کلیسا ها افرادی همچون هالیئوک ، با توسل به جمله «مسیح (یا خدا) به کار خود و سزار به کار خود » توانستند جنبشی را بر ضد قدرت سلطه طلبانه کلیساها راه بیاندازند ،که نتیجه این جدایی دین از دولت( سیاست) را امروزه میتوان در ایتالیا و به ویژه امریکا دید که قانون اساسی کاملا سکولار دارند.
تعریف سیاسی :در حکومت معنی سکولاریسم عدم دخالت باورهای مذهبی در امر حکومت و برتری دادن به اصول حقوق بشر بر سایر ارزشها متصور هر گروه و دسته‌ای است. در واقع مبنای قضایی و حکومتی جامعه با موازین حقوق بشر تنظیم میگردد و دین تنها حق اظهار نظر دارد و دولت ( یا حکومت) به دین اجازه دخالت در سیاست را نخواهد داد.نمونه بارز و روشن آن را میتوان در آموزش و پرورش یک کشور سکولار مشاهده کرد در این نوع نظامها دینمداران حق دارند نظرات خود را در مورد سیستم آموزشی بیان کنند ولی تصمیم گیرنده و اجرا کننده دولت است و اوست که حرف آخر را میزند البته با توجه به این نکته که در سیستم آموزشی جامعه سکولار ، آموزگاران اجازه تدریس ، دروس دینی را ندارند و هر خانواده میتواند فرزندان خود را جهت آموزش اصول دینی به مکانهای مذهبی، ببرد. درضمن باید گفت این جمله اخیر نیز مورد نقد بسیاری از منتقدان نیز هست که بر این باورند که در هر خانواده فرزندان باید خود دین خویش را برگزینند و نهاد خانواده باید آننان را در گزینش دین و مذهب آنیده شان آزاد بگذارد.
تعریف جامعه شناسی : در مفاهیم جامعه‌شناسی، سکولاریسم به هر موقعیتی که در آن جامعه مفاهیم مذهبی را در تصمیم‌گیری‌های خود کم‌تر دخالت دهد و یا این مفاهیم کم‌تر موجب بروز اختلاف و یا درگیری گردد اطلاق میگردد. در جامعه سکولار مذهب هر شخص کاملا مورد احترام بوده و هیچ کس حق ندارد به باور دیگران تعرض کند ، دولت نیز باید روشی را اتخاذ کند که نسبت به پیروان دین خاصی اجحاف نشود.
posted by شارمین مهرآذر @ ۱:۵۳ بعدازظهر,
